RED-S i poremećaji ishrane

Relativni energetski deficit u sportu (RED‑S) i poremećaji ishrane često se pojavljuju zajedno, stvarajući začarani krug u kojem nedovoljna ishrana vodi do fizičkih i psihičkih poremećaja, a sam poremećaj ishrane produbljuje energetski manjak. RED‑S se javlja kada sportistkinja ne unosi dovoljno kalorija da bi zadovoljila potrebe organizma za osnovne metaboličke funkcije, oporavak i trening, što dovodi do niza simptoma: hormonalnih disbalansa, izostanka menstrualnih ciklusa, smanjene gustine kostiju, anemije i pada imuniteta.

Poremećaji ishrane kod sportistkinja obuhvataju anoreksiju, bulimiju, kompulzivno prejedanje i druge oblike neadekvatnih prehrambenih obrazaca. Jedna studija islandskih sportistkinja pokazala je da 8,4 % ispitanica ispunjava kliničke kriterijume za poremećaj ishrane, dok 19,3 % ima znakove kompulzivnog vježbanja, a 13,3 % mišićne dismorfije – stanja u kojem sportistkinja neprestano osjeća da nije dovoljno mišićava .

Nedostatak energije i poremećaji ishrane često se međusobno pojačavaju: iscrpljena sportistkinja može razviti pogrešnu sliku o vlastitom tijelu i strogo kontrolisati unos hrane, što dodatno smanjuje energetsku raspoloživost i ubrzava pojavu simptoma RED‑S‑a. Obrnuto, hormonski i metabolički poremećaji RED‑S‑a podstiču psihološki stres i tjeskobu oko tjelesne mase, što može biti okidač za anoreksične ili bulimične epizode.

Rana identifikacija je presudna. Uz kliničku procjenu RED‑S‑a prema IOC RED‑S CAT‑2 modelu, potrebno je koristiti i standardizovane upitnike za poremećaje ishrane, te emocionalni i psihološki intervju sa stručnjakom. Multidisciplinarni tim, nutricionista, sportski psiholog i sportski ljekar, trebalo bi da rade zajedno na obnavljanju energetske ravnoteže, ispravljanju disfunkcionalnih prehrambenih obrazaca i stabilizaciji menstrualnog ciklusa.

Tretman uključuje prilagođeni plan ishrane kojim se postepeno povećava unos kalorija, uz praćenje raspoloživosti energije, zatim terapije za psihološki aspekt poremećaja ishrane i prilagođene trening‑programe sa smanjenim opterećenjem dok se organizam ne vrati u ravnotežu. Praćenje napretka vrši se redovnim mjerenjem menstrualnog ciklusa, koštane gustoće i psihološkog stanja.

Za više informacija posjetite: 2023 International Olympic Committee’s (IOC) consensus statement on Relative Energy Deficiency in Sport (REDs)